ဥာဏ္ေကာင္းရဲ႕ လား ????

~~ ခရီးသည္ ~~

ဥာဏ္ေကာင္းရဲ႕ လား ????

ပညာေရးစိတ္ပညာသင္ရတုုန္းက လူေတြရဲ႕ ဥာဏ္စြမ္းဥာဏ္စနဲ႔ ပါတ္သက္ျပီး စိတ္ပညာရွင္ Howard Earl Gardner's (1943- ) ရဲ႕ Theory ကိုုေလ႔လာရတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ဥာဏ္ရည္အယူအဆသီအိုုရီ ဟာ ပညာေရးနယ္ပယ္မွာ အၾကီးအက်ယ္လႊမ္းမိုုးထားတယ္။ သူ႕သီအိုုရီကိုု Multiple Intelligences လိုု႔ေခၚတယ္၊ MI လိုု႔အတိုုေကာက္သံုုးတယ္။ ျမန္မာမူျပဳရရင္ေတာ႔ ဥာဏ္ရည္အျဖာျဖာေပါ႔။

သူ႔အယူအဆအရေတာ႔ ဥာဏ္ရည္ဆိုုတာ လူတိုုင္းအတြက္တူညီတဲ႔ အရည္ခ်င္းတစ္ခုအျဖစ္ျမင္တာမွားယြင္းတယ္တဲ႔၊ ဥာဏ္ရည္ကိုုအနဲအမ်ားခြဲလိုု႔မရဘူးေပါ႔။ ဥာဏ္ရည္ခ်င္းစစ္ေဆးမႈေတြကလည္း လူတစ္ေယာက္ဥာဏ္ရည္ကိုု အျပည္႔အ၀ မစစ္ေပးႏိုုင္ဘူးလိုု႔ဆိုုတယ္။

ေက်ာင္းေတြမွာဖြံ႔ျဖိဳးေအာင္ သင္ေပးႏိုုင္တဲ႔ အဓိကဥာဏ္ရည္ခ်င္းေတြက ဘာသာစကားအသံုုးႏုုန္း (ဘာသာစကားမဟုုတ္)နဲ႔ သခ်ာၤဥာဏ္ေလာက္သာအဓိကထား သင္ေပးႏိုုင္တယ္လိုု႔ ေထာက္ျပ တယ္။ လူတစ္ေယာက္အစြမ္းအစဖြံ႔ျဖိဳးဖိုု႔ရာ အျခားေသာအေရးၾကီးတဲ႔ ဥာဏ္ရည္ေတြ ရိွေသးတယ္လိုု႔ သီအိုုရီနဲ႔ ရွင္းျပတယ္။

သူ႔ရဲ႕ သီအိုုရီေၾကာင္႔ ဥာဏ္ပညာအယူအဆေဟာင္းကိုုေတာ္လွန္တဲ႔ အယူအဆသစ္ေပၚလာတယ္။

ဥာဏ္ရည္ကိုု အယူအဆေဟာင္းမွာ ပံုုေသလိုု႔သတ္မွတ္တယ္။
အယူအဆသစ္မွာ ဖြံ႔ျဖိဳးေအာင္လုုပ္လိုု႔ရတယ္လိုု႔မွတ္တယ္။

အယူအဆေဟာင္းမွာ ဥာဏ္ရည္ကိုု ဂဏန္းေျခနဲ႔တိုုင္းတာခဲ႔တယ္။
အယူအဆသစ္အရ တစ္ကယ္ဥာဏ္စြမ္းျပေနရင္ ဥာဏ္ရည္ဟာ ဂဏန္းေခ်နဲ႔ျပတာ မတိက်ေတာ႔ဘူး။

ဥာဏ္ရည္ဟာ လုုပ္ပံုုကိုုင္ပံုုမွန္သမွ်မွာ အတူတူပဲလို႔ယူဆခဲ႔တယ္။
အယူဆသစ္မွာ ဥာဏ္ရည္ဟာ လူတိုု႔ရဲ႕ လုုပ္ေဆာင္ခ်က္ တစ္မ်ိဳးစီမွာ အစြမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပတယ္။
သခ်ာၤမရေပမယ္႔၊ ဘာသာစကားသန္တာမ်ိဳး။

ဥာဏ္ရည္ကိုု ပညာေရးျပ႒ာန္းခ်က္အရပဲ သီးသန္႔တိုုင္းတာခဲ႔တယ္။
ဥာဏ္ရည္ကိုု ဘ၀ေပးအေျခေနကိုုင္တြယ္ပံုု၊ ျပႆနာေျဖရွင္းပံုု စတာေတြနဲ႔ တိုုင္းတာတယ္။

အယူအဆေဟာင္းအရ (ျမန္မာ႔လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာေတာ႔ သစ္ဆဲ) ဥာဏ္ရည္အလိုုက္ေက်ာင္းသား
ေတြကိုုခြဲျခားျပီး၊ ဥာဏ္ေကာင္းရင္ေအာင္ျမင္မယ္၊ ဥာဏ္မေကာင္းဘူးထင္ရင္ ဘ၀မွာ အရံွဳးသမာျဖစ္မယ္ စသည္ခြဲျခားတယ္။
အယူအဆသစ္အရေတာ႔ ဥာဏ္ရည္အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွတဲ႔အတြက္ ဘ၀မွာတစ္ခုုမွာမစြမ္းရင္ အျခားတစ္ခုုမွာစြမ္းေအာင္ ေလ႔က်င္႔လိုု႔ရတယ္။

သူ႔အယူအဆအရ ဥာဏ္ရည္အားလံုုး ကိုုးမ်ိဳးရိွတယ္လိုု႔ဆိုုတယ္။ ကိုုယ္႔မွာဥာဏ္ရည္ဘယ္ေလာက္ ရိွလည္း ဆန္းစစ္လိုု႔ရေအာင္ တတ္ႏိုုင္သမွ်ေရးထားေပးတယ္။

1) Verbal-Linguistic Intelligence (ဘာသာစကားဆိုုင္ရာ ဥာဏ္ရည္)

ဒီဥာဏ္ရည္ရိွသူေတြဟာ၊ ဘာသာစကားေတြရဲ႕ အသံ၊ စကားလံုုးေတြရဲ႕ အဓိပၺါယ္၊ ဘာသာစကားဖြဲ႔စည္းပံုုေတြကို မွတ္ယူရာမွာ ထက္မ်က္သန္စြမ္းၾကတယ္။

စကားေျပာ၊ စာေရးစာဖတ္၊ နားေသာသစတဲ႔ ဘာသာစကားဆိုုင္ရာ အသံုုးခ်မူေတြမွာ ကၽြမ္းက်င္ၾကတယ္၊ အခက္ခဲမရိွဘူး။

အေျပာအဆိုုေကာင္းဖိုု႔လိုုတဲ႔ သူေတြျဖစ္တဲ႔ ဆရာေတြ၊ ဆရာမေတြ၊ ဘာသာေရးဆရာေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္မ်ိဳးရိွတတ္တယ္။

စာေရးေကာင္းဖိုု႔လိုုတဲ႔ ကဗ်ာဆရာ၊ စာနယ္ဇင္းသမား၊ ၀တၳဳေရးဆရာ၊ စာတည္းေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္မ်ိဳးရိွတယ္။

2) Logical-Mathematical Intelligence (ယုုတၱိေဗဒ သခ်ာၤဥာဏ္)

ဒီဥာဏ္မ်ိဳးရိွသူေတြဟာ ပံုုသ႑န္သေဘာေတြ၊ ကိန္းဂဏန္းတြက္ခ်က္ရတာ၊ စာရင္းဇယားေတြ၊ အေၾကာင္းအက်ိဳးဆက္စပ္မူ႔ေတြ၊ ေယ်ဘုုံယ်က်က်စဥ္းစားတာေတြမွာ ထက္သန္ၾကတယ္။

ပံုုသ႑န္ေတြရွာတာ၊ ကိန္းဂဏန္းတြက္ခ်က္တာ၊ သိပံၺနည္းက်အလုုပ္လုုပ္တဲ႔ေနရာေတြ၊ ယုုတၱိေဗဒအေျခခံ စဥ္းစားနည္းႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ႔ ထုုတ္ယူဆင္ျခင္ျခင္း၊ နဲ႔ ျခံဳယူဆင္ျခင္ျခင္း ျပဳလုုပ္ရာေတြမွာ ကၽြမ္းက်င္ၾကတယ္၊ အခက္ခဲမရိွၾကဘူး။

ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔လုုပ္ရတဲ႔ အလုုပ္ေတြျဖစ္တဲ႔ စာရင္းကိုုင္တိုု႔၊ စီးပြားေရးပညာရွင္တိုု႔၊ စာရင္းအင္းပညာရွင္တိုု႔မွာ ဒီလိုုဥာဏ္ရည္ရိွတယ္။

အၾကိဳးအေၾကာင္းဆင္ျခင္ျပီး အလုုပ္လုုပ္ရတဲ႔ အင္ဂ်င္နီယာ၊ သိပၺံပညာရွင္၊ ကြန္ျပဴတာ ပရိုုဂမ္မာေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္ရိွတတ္တယ္။

3) Spatial Intelligence (အျမင္အာရံုု ဥာဏ္စြမ္း)

ဒီဥာဏ္ရည္ရိွတဲ႔သူေတြကေတာ႔ အေရာင္ေတြ၊ ပံုုသ႑ေတြရဲ႕ ေကာက္ေၾကာင္းေတြ၊ အခိ်ဳးသေဘာေတြ၊ မ်ဥ္းသေဘာေတြ၊ ပံုုစံသေဘာေတြကိုု ျမင္တဲ႔႔အျမင္သန္စြမ္းၾကတယ္။

သူတိုု႔အယူအဆေတြကိုု ပံုုေပၚေအာင္ျပတတ္ၾကတယ္၊ စိတ္အျမင္နဲ႔ ပံုုေဖၚတတ္ၾကတယ္၊ ျမင္သမွ်အေသးစိတ္ မွတ္မိတတ္ၾကတယ္၊ ပံုုဆြဲေကာင္းၾကတယ္။

အျမင္ပံုုေဖၚႏိုုင္စြမ္းရိွၾကတဲ႔ ပန္းခ်ီဆရာေတြ၊ ဓါတ္ပံုုဆရာေတြ၊ အင္ဂ်ီနီယာေတြ၊ အလွဆင္သူေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္ရိွတတ္ၾကတယ္။

4) Bodily-Kinesthetic Intelligence (ခႏၶာကိုုယ္အေရႊ႕ ဥာဏ္ရည္)

ဒီဥာဏ္ရည္ရိွသူေတြဟာ၊ ခႏၶာကိုုယ္ကိုုအသံုုးျပဳရတဲ႔ အားကစားတိုု႔၊ ကိုုယ္ကာယလုုပ္ရွားတာတိုု႔၊
ႏွိပ္ႏွယ္တာတိုု႔၊ အထိအေတြ႔တိုု႔မွာ သန္စြမ္းၾကတယ္။

အင္နဲ႔အားနဲ႔ လုုပ္ရမယ္႔အလုုပ္ေတြ၊ ျဖတ္ျဖတ္လတ္လတ္လုုပ္ရတဲ႔အလုုပ္ေတြ၊ ေပ်ာ႔ေပ်ာင္းညင္သာစြာကိုုင္တြယ္ရတဲ႔ အလုုပ္မ်ိဳးေတြ၊ ဟန္ခ်က္ထိန္းရတဲ႔ အလုုပ္မ်ိဳးေတြမွာ ကၽြမ္းက်င္ၾကတယ္။

ဒီဥာဏ္ရည္ရိွသူေတြဟာ စက္ျပင္ဆရာေတြ၊ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ေတြ၊ လက္သမားေတြ၊ ပန္းရံဆရာေတြ၊ ပန္းပုုဆရာေတြ ျဖစ္တတ္ၾကတယ္။

ခႏၶာကိုုယ္ကိုု လွလွပပေက်ာ႔ေက်ာ႔ေမာ႔ေမာ႔ေလး လုုပ္ရတဲ႔ ကေခ်သည္ေတြ၊ အားကစားသမားေတြ၊ ဂၽြမ္းဘားသမားေတြ၊ သရုုပ္ေဆာင္ေတြ၊ ေမာ္ဒယ္လ္ေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္ရိွတယ္။

5) Musical Intelligence ( ဂီတဥာဏ္ )

ဂီတသံစဥ္ေတြ၊ အသံအသြားလာေတြ၊ အသံအနိမ္႔အျမင္ေတြ၊ အသံေပါက္ေတြကိုု နားေထာင္ရာမွာ စူးရွထက္မ်က္ၾကတယ္။

သံစဥ္ေတြနားေထာင္ရည္စြမ္း၊ ေတးသီခ်င္းသီဆိုုႏိုုင္စြမ္း၊ ဂီတပစၥည္းမ်ားတီးခတ္ႏိုုင္စြမ္းေတြ ရိွၾကတယ္။

ေတးဂီတဖန္တီးသူေတြ၊ သီခ်င္းေရးဆရာေတြ၊ ဂီတပညာရွင္ေတြ၊ တီး၀ိုုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဂီတေ၀ဖန္ေရးဆရာေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္ရိွတယ္။

6) Interpersonal Intelligence ( လူမႈဆက္ဆံေရးဥာဏ္ )

လူမ်ားႏွင္႔ စကားေျပာဆက္ဆံစဥ္ ကိုုယ္ဟန္အမူယာ၊ ေျခဟန္လက္ဟန္၊ အသံအေနထား၊ စိတ္အေနထား၊ ခံစားခ်က္တိုု႔ကိုု အကဲေခတ္ရာတြင္ သန္စြမ္းၾကတယ္။

လူေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္၊ အရည္အေသြးနဲ႔ အရည္အခ်င္းေတြ ကိုုအကဲခတ္ တံုု႔ျပန္ရာမွာ ထက္မ်က္တယ္။

လူအမ်ားနဲ႔ တြဲလုုပ္ရတဲ႔ အုုပ္ခ်ဳပ္သူ၊ စီမံခန္႔ခြဲသူ၊ အတိုုင္ပင္ခံ၊ ဆရာ ေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္ရိွတယ္။
လူေတြရဲ႕ စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာ ခံစားခ်က္ေတြကိုု ေဖၚထုုတ္ေပးႏိုုင္ျပီး၊ ျပႆနာေတြေျပလည္ေျဖရွင္းလာႏိုုင္ေအာင္ ကူညီတတ္တယ္။ စိတ္ပညာရွင္ေတြ၊ စိတ္ေရာဂါကုုဆရာ၀န္ေတြေပါ႔။

7) Intrapersonal Intelligence (စိတ္တန္ခိုုးဆိုုင္ရာ ထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုုင္စြမ္းဥာဏ္ရည္)

မိမိရဲ႕ အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုုင္၊ ဆႏၵေတြကိုုသိတတ္သူ။

ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုုင္ခ်မွတ္ႏိုုင္တာ၊ ကိုုယ္ပိုုင္အရည္ခ်င္းနဲ႔ အစြမ္းအစကိုု သိျမင္ႏိုုင္တာ၊ ကိုုယ္႔အေတြးကိုု ထိမ္းခ်ဳက္ႏိုုင္တာ စတဲ႔အရည္ခ်င္းေတြရိွတယ္။

တရားမွတ္ႏိုုင္စြမ္း၊ ထဲထဲ၀င္၀င္အာရံုုစိုုက္ႏိုုင္စြမ္း၊ ကိုုယ္႔ကိုုကိုုယ္ေစာင္႔ထိန္းႏိုုင္စြမ္း၊ ကိုုယ္စြမ္းကိုုယ္စရိွသမွ် လုုပ္ႏိုုင္စြမ္းတိုု႔ ရွိၾကတယ္။

8) Naturalist Intelligence ( သဘာ၀တရားဆိုုင္ရာ ဥာဏ္ရည္)

သဘာ၀အေလ်ာက္ျဖစ္ေနတဲ႔အရာေတြ၊ အပင္၊ တိရိစာၦန္၊ ေဂဟေဗဒအေၾကာင္းအရာေတြကိုု သိႏိုုင္စြမ္းရိွသူေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္ရိွတယ္။

သာဘ၀သက္ရိွ၊ အပင္နဲ႔ အရာေတြကိုု အမ်ိဳးစားခြဲႏိုုင္စြမ္း၊ ေရႊးထုုတ္ျပႏိုုင္စြမ္းေတြရိွၾကတယ္။
ေဂဟေဗဒဆိုုင္ရာ သဘာ၀အေျခေနနဲ႔ သေဘာတရားေတြ ခြဲျခမ္းစိတ္ဖ်ာႏိုုင္တဲ႔ ေဂဟေဗဒပညာရွင္ေတြ၊ ေတာေခါင္းေတြရယ္၊ သက္ရိွေတြကိုု ေလ႔လာသင္ယူတတ္တဲ႔ သတၱေဗဒပညာရွင္ေတြ၊ ရုုကၡေဗဒပညာရွင္ေတြ၊ တိရိစာၦန္ဆရာ၀န္ေတြ၊ အမဲလိုုက္မုတ္ဆိုုးေတြ၊ ကင္းေထာက္ေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္ရိွၾကတယ္။

9) Existential Intelligence (လူ႔ဘ၀ျဖစ္တည္မူ႔ဆိုုင္ရာ အေတြးေခၚဥာဏ္ရည္)

Gardner ရဲ႕ န၀မေျမာက္တင္ျပထားတဲ႔ ဥာဏ္ရည္ကေတာ႔
လူ႔ဘ၀ျဖစ္တည္မႈဆိုုင္ရာ ေမးခြန္းေတြ ေထာင္႔စံုုကထုုတ္တာေတြ၊ သေဘာေပါက္ဖိုု႔အားထုုတ္သူေတြနဲ႔ လူ႔ဘ၀အဓိပၺါယ္ကိုု ဖြင္႔ဆိုုသူေတြနဲ႔ လူဘ၀ျဖစ္စဥ္သေဘာကိုု သတိရိွေနတတ္သူေတြမွာ ဒီဥာဏ္ရည္ရိွတယ္။

ဘ၀ရဲ႕ အဓိပၺါယ္ဆိုုတာဘာလည္း၊ ေမြးဖြားၾကီးပ်င္းလာၾကရတဲ႔ အေၾကာင္းရင္း ရည္ရြယ္ခ်က္ကဘာလည္း၊ ဘာေၾကာင္႔ေသလြန္ၾကသလည္း၊ စိတ္ဆိုုတာဘာလည္း၊ ဘယ္လိုုလုုပ္ျပီး လူေတြဒီကမာၻေပၚမွာေရာက္ရိွလာတာလည္း စတဲ႔ ေမးခြန္းေတြဟာ ဒီဥာဏ္ရွင္ေတြကိုု အျမဲတေစထိုုးႏွက္ေနတတ္တယ္။

မိမိကိုုယ္ကိုု မသိေသးဘူးလိုု႔ဆိုုသူေတြ၊ နားမလည္ႏိုုင္ဘူးလိုု႔ဆိုုသူေတြ၊ လမ္းေရႊးရင္းလမ္းေပ်ာက္ေနသူေတြ၊ အနာဂါတ္လမ္းေပ်ာက္ေနသူေတြ၊ လူစြမ္းစတံုုးေနပါတယ္လိုု႔ထင္ေနသူေတြ၊ ဥာဏ္မေကာင္းဘူးလိုု႔အားငယ္ေနသူမ်ားအား
ေမတၱာမ်ားစြာျဖင္႔

AMM (Greenhill)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
အထက္ပါေဆာင္းပါးကိုု ေရးရာမွာ၊ အရင္ပညာေရး စိတ္ပညာသင္တုုန္းက၊ ေလ႔လာခဲ႔သမွ်မွတ္စုုေတြကိုု သံုုးျပီး ကၽြန္ေတာ္နားလည္သလိုု ကၽြန္ေတာ္႔စကားဟန္နဲ႔ ေရးရတာျဖစ္တဲ႔ အတြက္က်မ္းကိုုး ျပည္႔စံုုေအာင္ မထည္႔သြင္းေပးႏိုုင္တာကိုု နားလည္ေပးပါ။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~