အရင္းရွင္စနစ္ကို နားလည္မွားၾကျခင္း

WEDNESDAY, MARCH 5, 2014
March 3, 2014 at 5:54pm
ဒီအပတ္မွာစာေရးသူကအခုကမၻာ႔စီးပြားေရးေလာကမွာဂရက္ရိုက္ေနတဲ႔၊အစိုးရိမ္လြန္ေနၾကတဲ႔DEFLATION အေၾကာင္းေရးမလို႔…ပထမစဥ္းစားထားတာပါ…DEFLATION ဆိုတာက INFLATION ရဲ႔ေျပာင္းျပန္ပါ..ႏုိင္ငံတိုင္းရဲ႔ ဗဟိုဘဏ္ေတြရဲ႔ အဓိကရန္သူဟာ INFLATION ပဲ။ အင္ဖေလးရွင္းဆိုတာက ဗမာလိုေတာ႔ (ေငြေၾကးေဖါင္းပြ) မႈလို႔ဘာသာျပန္တယ္။ ေငြေၾကးေဖါင္းပြမႈျဖစ္ရင္ ဆန္တျပည္ ၁၈၀၀ ကေနတျပည္၂၀၀၀ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ စီးပြားေရးသိပ္အေျခအေနဆိုးလာရင္ Hyper Inflation ဆိုတာျဖစ္ တတ္တယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္မျဖစ္ခင္ဂ်ာမဏီမွာျဖစ္တယ္။ဇင္ဘာေဘြႏုိင္ငံမွာျဖစ္တယ္။မနက္ေစ်းနဲ႔ညေနေစ်းေတာင္မတူဖူး။ေန႔တြင္းခ်င္းေစ်းေတြတက္ကုန္တယ္။ဇင္ဘာေဘြမွာေထာင္းေသာင္းမကဖူးတခ်ိဳ႔႔ပစၥည္းေတြဆိုmillions မဟုတ္ဖူး။ Billions အထိတက္ကုန္ၾကတယ္။
Inflation ျဖစ္ရင္၊ဥပမာသားငါးေစ်းေတြတက္လာရင္အရင္ဆံုးထိတာကဆင္းရဲသားေတြပဲ။ၾကာရင္ျပည္သူေတြဒုကၡေရာက္ တာေၾကာင္႔တိုင္းျပည္ပါဆူပူလာႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ဗဟိုဘဏ္တိုင္းဟာ inflation ကိုအဓိကထား တိုက္ၾကရတယ္။
စီးပြားေရးပညာဆိုတာကလည္းေလ႔လာေလစိတ္၀င္စားစရာေကာင္းေလပဲ။အခုေခတ္လိုဂလိုဖယ္လိုင္ေဇးရွင္းေခတ္ၾကီးမွာကမၻာၾကီးတခုလံုးဟာဆက္စပ္ေနၾကတယ္။ဒါေၾကာင္႔တစ္ႏုိင္ငံမွာစီးပြားေရးဒုကၡေတြ႔ရင္၊အထူးသျဖင္႔စီးပြားေရးအင္အားၾကီးတဲ႔ႏုိင္ငံေတြမွာစီးပြားေရးအၾကပ္အတယ္ေတြ႔ရင္က်န္တဲ႔ႏုိင္ငံေတြကိုပါထိေရာက္ႏုိင္တယ္။အေမရိကန္က၂၀၀၈စီးပြားေရးကပ္စိုက္ေတာ႔ဗဟိုဘဏ္ကQE (Quantitative Easing) ဆုိတဲ႔တခါမွမသံုးဖူးတဲ႔လက္နက္ကိုထုတ္သံုးရတယ္။တလကိုဘီလီလ်ံ(၈၀)ဖိုးသူ႔စီးပြားေရးနယ္ပယ္ထဲကိုမွန္မွန္ထဲ႔ေပးခဲ႔တယ္။အမွန္ကElectronic Printing လို႔ေခၚတယ္။ေငြစကၠဴရိုက္ထုတ္တာမဟုတ္ပဲ၊ဘဏ္ေတြက၀ယ္ထားတဲ႔ေငြအိပ္ေနတဲ႔အစိုးရအေၾကြးစာရြက္ေတြကိုျပန္၀ယ္ျပီးအီလက္တရြန္နစ္နည္းနဲ႔ေငြျဖည္႔ေပးတဲ႔အစီအစဥ္ပါပဲ။(၆)ႏွစ္ၾကာမွအေမရိကန္စီးပြားေရးျပန္ေခါင္းေထာင္လာျပီမို႔၊ဒီအစီအစဥ္ကိုေလ်ာ႔ခ်ရေတာ႔မယ္။ဒီေလ်ာ႔ခ်မႈေၾကာင္႔ကမၻာၾကီးမွာDEFLATION ျပႆနာ ေပၚလာစရာအေၾကာင္းရွိလာတယ္။
ဗမာစကားမွာ ေညာင္ဦးကမ္းပါးျပိဳသည္ႏွင္႔စမၸါနဂိုရ္ကႏြားေပါင္က်ိဳးတာဘာဆိုင္လို႔လဲ..ဆိုတဲ႔.. အဆိုရွိ တယ္ မဟုတ္လား။ အခုေခတ္မွာေတာ႔ ေညာင္ဦးကမ္းျပိဳရင္ ေၾကာက္ေနၾကရျပီ။ စီးပြားေရးမွာ မက္ခရို (Macro) နဲ႔ မိုက္ခရို (Micro) ဆိုတာရွိပါတယ္။ မက္ခရို ဆိုတာက တတိုင္းျပည္လံုးကိုၾကည္႔ျပီးဗဟိုဘဏ္ေတြကစီးပြားေရးကိုေပသံုးေသာင္းအျမင္႔ကၾကည္႔ျပည္ထိန္းသိမ္းလမ္းေၾကာင္းေပးတာပါ။Micro ကေတာ႔သူ႔စီးပြားေရးနယ္ပယ္Sector အလိုက္ၾကည္႔ၾကတာပါ။အခုေခတ္ကကိုယ္႔တိုင္းျပည္တစ္ခုထဲၾကည္႔လို႔မရေတာ႔ဖူး။ကမာၻၾကီးနဲ႔ယွဥ္ျပီးေသာ္၎၊ကိုယ္ေဒသအလိုက္ယွဥ္ျပိးေသာ္၎ၾကည္႔တတ္ရပါမယ္။ဘာေၾကာင္႔လဲဆိုေတာ႔အာလံုးဟာဆက္စပ္ေနၾကျပီ…..
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ႔ကမၻာနဲ႔အဆက္ျပတ္ေနတာေၾကာင္႔ဗဟိုဘဏ္မွာလုပ္ေနတဲ႔သူေတြ၊တာ၀န္ရွိပုဂၢိဳလ္တခ်ိဳ႔ေတာင္မက္ခရိုနယ္ပယ္ကရႈပ္ေထြးနက္နဲေပြလီတဲ႔ဆက္စပ္မႈေတြနဲ႔နည္းပညာေတြကို(မသိ)ၾကပါဖူး။ဒါေၾကာင္႔လူငယ္ေလးေတြကို(အသိ)အျမင္က်ယ္ေစခ်င္တဲ႔ေစတနာပါ။ျပႆနာကစီးပြားေရးပညာအေၾကာင္းေရးရာေျပာရာမွာစီးပြားေရးအသံုးအႏႈံးေတြကိုတြင္တြင္သံုးၾကေပမဲ႔ဘာဆိုတာကိုရွင္းမျပၾကဖူးအေၾကာင္းကစီးပြားေရးပညာကိုသိၾကသူမ်ား၊သေဘာတရားေတြကိုသိျပီးျပီလို႔ယူဆျပီးေရးၾကတာေၾကာင္႔ပါ။
ပိုဆိုးတာကဗမာတခ်ိဳ႔ဟာေသေသျခာျခာမေလ႔လာပဲစိတ္အထင္နဲ႔ျဖီးတတ္ၾကေသးတယ္။ မၾကာ ေသးခင္တပတ္ေလာက္က အင္တာနက္ေပၚမွာ…. အေမရိကားမွာခုန္ခ်ျပီးနုိင္ငံေရးခိုလံုခြင္႔ေလွ်ာက္ခဲ႔တဲ႔ရုပ္ရွင္ဒါရိုက္တာတစ္ေယာက္က…
“ေျပာရရင္ေတာ့ခုခ်ိန္ထိ၁၉ ရာစုတုန္းက စခဲ့တဲ့ အရင္း႐ွင္နဲ႕လက္၀ဲ၀ါဒီတို႕ရဲ႔တုိက္ပြဲဟာ အေမရိကန္ ေျမမွာမၿပီးဆံုးေသးပါဘူး။ မာ့ခ္စ္ရဲ႕လူတန္းစားတိုက္ပြဲက ခုမွကို လွလွပပသိမ္ သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ စ ေကာင္းတုန္းပါ။ ဘယ္မွာလဲ မေမးနဲ႕ အေမရိကားမွာပါ” ..တဲ႔
ေနာက္သူကဆက္ေျပာေသးတယ္…
“ကမၻာေပၚကအခ်မ္းသာဆံုးေသာ ပိုက္ဆံ၀ါလားအရင္း႐ွင္ႀကီးေတြက ဒီမုိကေရစီ ကုိ ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးလုပ္ေနၾကပါတယ္ ” တဲ့။
ဒီအေရးအသားေတြက ဘာကိုေဖၚျပေနသလဲဆိုရင္..ဒါရိုက္တာၾကီးချမာအရင္းရွင္စနစ္ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို သေဘာေပါက္ပံုမရ..ထို႔ျပင္ … ဒီမိုကေရစီနဲ႔ အရင္းရွင္စနစ္ကိုေရာေထြးျမင္ေနပံုရပါတယ္။ အေမရိကားမွာေနတယ္ကြဆိုျပီး..ဒီလိုအင္တာနက္အေပၚတက္ျဖီးၾကေတာ႔..တကယ္. စီးပြားေရးကိုေလ႔လာလိုက္စားထားသူေတြၾကားရင္ ရီစရာျဖစ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အရင္းရွင္စနစ္ ကိုအထင္အျမင္မမွားၾကရေလေအာင္… ဒီေဆာင္းပါးကိုေျပာင္းေရးလုိက္ရတာပါ။
လူငယ္ေလးေတြက “လစ္ဖရယ္ဒီမိုကေရစီ” ဆိုတဲ႔အသံုးအႏႈံးကို မၾကာခဏၾကားေနၾကရတယ္လစ္ဖရယ္ ဒီမိုကေရစီ က်င္႔သံုးတဲ႔ႏိုင္ငံေတြမွာဒီမိုကေရစီနည္းနဲ႔အစိုးရေတြကိုေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္၊စီးပြားေရးအား ျဖင္႔အရင္ရွင္စနစ္ရဲ႔ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးကိုက်င္သံုးၾကျပီ၊ လူမႈေရးမွာေတာ႔ လု႔အခြင႔္အေရး နဲ႔ သတင္းစာ လြပ္လပ္ခြင္႔ ေတြကိုဦးစားေပးျပီး၊ လူတိုင္းပညာသင္ခြင္႔ေဆးခန္းျပသခြင္႔ စတဲ႔လစ္ဖရယ္ေပၚလီစီေတြ က်င္႔ သံုးၾကေတာ႔၊အေလးအနက္မေတြးတတ္သူေတြအဖို႔ အျမင္မွားအထင္မွားစရာရွိတတ္ပါတယ္။
ပထမစကားစုကေတာ႔..အရင္းရွင္စနစ္ဆိုတာဘာလဲမသိ..အရင္ရွင္စနစ္ျဖတ္သန္းခဲ႔ရတဲ႔..ျဖတ္သန္းဆဲရာဇ၀င္ကို မဖတ္ဖူး၊ မေလ႔လာဖူးလို႔ နာမလည္တဲ႔ ignorance သက္သက္ပါပဲ။
ဒီမိုကေရစီဆိုတာက (ႏုိင္ငံေရး)ေရြးခ်ယ္မႈစနစ္။ အရင္းရွင္ဆိုတာက (စီးပြားေရး) စနစ္.. ဘာမွ ..မဆိုင္ၾကပါ။ဒီမိုကေရစီစနစ္ရွိမွ အရင္းရွင္စနစ္ကို က်င္႔သံုး၍ရသည္မဟုတ္ပါ….
စစ္အာဏါရွင္စနစ္ေအာက္မွာလည္း အရင္းရွင္ေစ်းကြက္စနစ္ကိုေဖၚထုတ္ႏုိင္သလို …ကြန္ျမဴနစ္ ပါလို႔ေၾကြးေက်ာ္ျပီး အရင္းရွင္ေစ်းကြက္စနစ္ကိုေဖၚထုတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေတာင္ကိုရီးယားႏုိင္ငံမွာ စစ္ အာဏါရွင္ပတ္ခ်ံဳဟီးဟာအရင္းရွင္စီးပြားေရးစနစ္လမ္ေၾကာင္းကိုလိုက္ခဲ႔လို႔ ေတာင္ကိုရီးယားႏုိင္ငံဟာယေန႔ကမၻာ႔စီးပြားေရးမွာေခါင္းေထာင္ႏုိင္ခဲ႔ပါတယ္။ လက္ရွိေတာင္ကိုရီးယားကသမၼတဟာပတ္ခ်ံဳဟီး ရဲ႔သမီးပါ။
တရုတ္ႏုိင္ငံမွာေတာ႔ မာ႔က္စ္ရဲ႔ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ေနာက္ ေမာ္စီတံုး တုိ႔လိုက္ခဲ႔မိရာ တိုင္းျပည္ လည္းက်ဳံးက်ံဳးက်၊လူေတြလည္းေသေၾကပ်က္စီးၾကရတာမို႔တိန္ေလွ်ာက္ပိန္ဟာ အရင္းရွင္လမ္းေၾကာင္း ဖက္ကို ေျပာင္းေလွ်ာက္ခဲ႔ရပါတယ္။နက္နက္ေတြးတတ္တဲ႔ လူမ်ိဳး မို႔ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ေအာက္မွာ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးကိုေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ေဖၚထုတ္ႏိုင္တာေၾကာင္႔တရုတ္ျပည္နဲ႔စီးပြားေရးဟာ GDP အရ မၾကာ ခင္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကိုေတာင္ေက်ာ္လြန္ျပီးနံပတ္ (၁) အဆင္႔ကိုေရာက္ရွိပါေတာ႔မည္။တရုတျပည္ ၾကီမွာ အစိုးရ (ကြန္ျမဴနစ္) အစိုးရကဦးစီးျပီး အရင္းရွင္စနစ္ကိုေဖၚထုတ္တာေၾကာင္႔ State Capitalism ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႔အရင္းရွင္စနစ္ လုိ႔ေတာင္နံမည္တြင္လွ်က္ရိွပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႔စီိးပြားေရးကို နားလည္သူမ်ားအဖို႔ …ရယ္စရာ…ျဖစ္လာရပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီကို ဖ်က္စီးနာတာက (ႏုိင္ငံေရးသမား) ေတြပါပဲ….တခ်ိဳ႔ေငြေၾကးခ်မ္းသာလာတဲ႔သူေတြ ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ျပီး ႏုိင္ငံေရးသမား ေတြျဖစ္လာၾကေပမဲ႔အေမရိကားမွာေတာ႔အလြန္နဲ ၾကပါ တယ္။ နယူေယာက္ျမိဳ႔ေတာ္၀န္ေဟာင္း ဘလြန္းဖပ္(Bloomberg)တို႔ေလာက္ရွိၾကတာပါ။ Bill Gates တို႔လို၊ အရင္းရွင္အၾကိးစားေတြ အမ်ားစုကနုိင္ငံေရး၀င္မလုပ္ၾကေတာ႔ပါ။ ဒီလိုလူမ်ိဳး ေတြ ၾကေတာ႔ ကမၻာနဲ႔ တ၀ွမ္းအလွဴေပးရင္းေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္းေတြပဲလုပ္ၾကပါေတာ႔တယ္။
လြပ္လပ္ေရးေခတ္ကလည္း ကြန္ျမဴနစ္ေတြက အရင္းရွင္စီးပြားေရးစနစ္ကိုကိုလိုနီစနစ္နဲ႔ ၀ိုင္းခ်ိပ္ ၾကတာပဲ။ တခ်ိိန္က နံမည္ၾကီးခဲ႔လို႔ သခင္ဗဟိန္းေရးတဲ႔(ဓနရွင္)စာအုပ္ကိုဖတ္ၾကည္႔ေတာ႔မာ႔က္စ္ Das Capital မွာေရးျပသြားတဲ႔ အလုပ္သမားေတြရဲ႔လုပ္အားခကို ဘယ္လို အျမတ္ထုတ္တယ္ ဆိုတာမပါဖူး။ အရင္းရွင္စနစ္ဟာ ကိုလိုနီစနစ္ေယာင္ေယာင္ရမ္းေရးသြားတာပါပဲ။
အရင္းရွင္စနစ္မေပၚခင္က Commercialism ဆိုတာေခတ္စားခဲ႔ပါတယ္။အဲဒီေခတ္ေတြကကိုလိုနီေတြဟာ (ကူးသန္းေရာင္း) ၀ယ္ဖို႔အတြက္နယ္ေျမက်ဴးေက်ာ္ၾကတာကိုး။ အခုဒီမိုကေရစီ ေခတ္ ၾကေတာ႔လည္း စာမဖတ္သူေတြ ။ ရာဇ၀င္ကို (မသိ) သူေတြဟာဒီမိုကေရစီနဲ႔ အရင္းရွင္စနစ္ကို ေရာခ်ေနၾကျပန္ပါျပီ။
အရင္းရွင္စနစ္မွာ
အရင္းရွင္စနစ္မွာ အေရးၾကီးတဲ႔ က႑ (၂) ပိုင္းရွိပါတယ္
(၁) Production of Goods and Services….ကုန္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈ အပိုင္းနဲ႔
(၂) Capital market ဆိုတဲ႔အရင္အနွီး..ေစ်းကြက္ဆိုတာရွိပါတယ္
တိုးတက္မႈေႏွးတဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တကယ္ဆို… တိေရာက္တဲ႔ ..အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္မရွိေသးပါဖူး။ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေဆာင္းပါးရွည္ၾကီးေရးဖို႔ စိတ္ကူးရွိပါတယ္။
ဘဏ္ေတြမွာလည္း အေရးၾကီးတဲ႔ ဘဏ္ (၂) မ်ိဳးရွိပါေသးတယ္
(၁) Commercial Banks.. ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္
(၂) Investment Banks ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဘဏ္
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာရွိတဲ႔ ဘဏ္အမ်ိဳးအစားကို Commercial Banking လို႔ေခၚပါတယ္။အေရာင္းအ၀ယ္ ျဖစ္ဖို႔ အတြက္၀န္ေဆာင္မႈေပးႏုိင္တဲ႔ ဘဏ္အဆင္႔ပဲရွိပါေသးတယ္။
အရင္းအႏွီးေဖၚထုတ္တဲ႔ (ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဘဏ္) ဆိုတာျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မရွိေသးပါဖူး။
ဒါေၾကာင္႔ စာေရးသူက (ေငြရင္းမရွိတဲ႔ျမန္မာျပည္) ဆိုတဲ႔ေဆာင္းပါးေရးဖို႔စိတ္ကူးရွိပါတယ္။ ပိုဆိုးတာက..အမ်ားက ဘာလိုေနတယ္ဆိုတာေတာင္ မသိၾကေသးပါ။
ဒီလို (ေငြရင္း) ခ်ိဳ႔တဲ႔မႈေၾကာင္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ေစ်းကြက္စီးပြားေရးဆိုတာ ေျခတဖက္က်ိဳးေနတဲ႔ စီးပြားေရးဒုကၡိတနဲ႔တူပါတယ္။ Capital Investment ကိုနားမလည္ၾကတဲ႔အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူအမ်ားအျဖင္႔က အရင္းရွင္ဆိုတာနဲ႔ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔၀န္ေဆာင္မငအပိုင္းကို ပဲသိၾကပါတယ္။
တကယ္္ေတာ႔ အရင္းရွင္ရဲ႔ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္က (WEALTH CREATION) ဥစၥာဓနကိုေဖၚထုတ္ ဖို႔ပါ။ ဓနကို တကယ္ေဖၚထုတ္ႏုိင္တာက ရင္းႏွီးမႈအပို္င္းကပါ။
အရင္းရွင္စနစ္ရဲ႔တျဖည္းျဖည္းေျပာင္းလဲမႈ Evolution
အရင္းရွင္စနစ္..အစ…မွာ အရင္းရင္စနစ္ရဲ႔ ပထမအပိုင္းျဖစ္တဲ႔ကုန္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈအပိုင္းကို ဦးစားေပးခဲ႔ၾကရတယ္။ တကယ္ေတာ႔ပထမအဆင္႔မွာ(၀န္ေဆာင္မႈ) အပိုင္းထက္ (ထုတ္လုပ္မႈ) အပိုင္းကိုပိုဦးစားေပးခဲ႔ၾကတာပါ။ထုတ္လုပ္မႈအပိုင္းကိုဦးစားေပးရင္းတျခားႏုိင္ငံေတြကိုမိမိထုတ္ကုန္တင္ပို႔တဲ႔စီးပြားေရး(Exportoriented economy) ကိုေရာက္သြားရတယ္။ အေမရိကားလည္းဒီလိုနဲ႔ပဲ(စ) ခဲ႔ရတာပါပဲ။ တရုတ္ၾကီးလည္း ဒီအဆင္႔ကို အရင္ျဖတ္ရတာပါပဲ ဒီအဆင္႔ မွာ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္က အဓိကလာျဖစ္တယ္။ပထမ တစ္ခ်က္က (လုပ္အားခ) ကိုအခြင္႔ေရးယူျပိး အလုပ္သမားေတြ ကိုေခါငး္ပံုျဖတ္ႏုိင္တယ္။ ရလာတဲ႔ အျမတ္ အစြန္းေတြနဲ႔စက္မႈလက္မႈအင္အားကိုတည္ေထာင္ႏုိင္ရမယ္။ ဒီအဆင္႔မွာစက္မႈလက္မႈေတာ္လွန္ ေရးၾကီး ျဖစ္တာပဲ။ဒီအဆင္႔မွာမွ ကာလ္မာ႔က္စ္ရည္မွန္းတဲ႔ ပစၥည္းမဲ႔ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာျဖစ္ရမွာ….
အဂၤလန္မွာ စက္မႈလက္မႈေတာ္လွန္ေရးျဖစ္တဲ႔ျဖတ္သန္းမႈကာလကိုၾကည္႔ျပီး မာ႔က္စ္က အဂၤလန္မွာ ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္ရမယ္လို႔ ရည္မွန္းခဲ႔တယ္။ မျဖစ္ခဲ႔ဖူး။အျပိိဳင္အဆိုင္မ်ားလာၾကေတာ႔ ေအာင္ျမင္တဲ႔ ကုမၸဏီၾကီး ေတြက Merger and Acquisition (M&A) လို႔ေခၚတဲ႔ၾကီးႏိုင္ငယ္ညွင္း သဘာ၀သေဘာ တရားအတိုင္းေအာင္ျမင္တဲ႔ ကုမၸဏီၾကီးေတြကအေသးေလးေတြကို (၀ယ္၊ေပါင္း) လုပ္ျပီး ၾကီးသထက္ ၾကီးလာၾကျပီး Market Consolidation လို႔ေခၚတဲ႔ေစ်းကြက္ထဲမွာ (ကုမၸဏီၾကီး) ေတြပဲက်န္ ခဲ႔ႏုိင္တဲ႔ အျဖစ္ကိုေရာက္လာၾကရတယ္။ ကုမၸဏီၾကီးေတြပဲထီးထီးက်န္ေနရင္ ၾကိဳက္သလိုေစ်းကစားလို႔ရသလုိ၊အလုပ္သမားေတြအေပၚ လည္း ေခါင္းပံုျဖတ္လုိ႔ရတာေပါ႔။ဒီအဆင္႔မွာကုမၸဏီေတြဟာ ၾကီးထြားလာျပီးေစ်းကြက္ ကိုအုပ္စီးလာႏုိ္င္ေတာ႔တယ္။ အမွန္ကဒီအဆင္႔မွာေတာ္လွန္ေရးျဖစ္စရာအေကာင္းဆံုးအခ်ိန္ပဲ။အရင္းရွင္ ေတြနဲ႔ အလုပ္သမားေတြအားျပိဳင္မႈဟာလည္းဒီအခ်ိန္မွာအၾကီးဆံုးပါပဲ။ ဥပမာအေမရိကားမွာ StandardOil ကုမၸဏီၾကီးဟာ ေရနံ႔ေစ်းကြက္ကို လံုး၀အုပ္ထိန္းႏုိင္သလို ၊ AT&T ဆိုတာကလည္းဆက္သြယ္ေရး (Communication) ေစ်းကြက္မွာအုပ္စိုးထားႏုိင္တဲ႔အထိေအာင္ျမင္လာၾကတယ္။ ဒီမွာ အစိုးရက ၀င္လာ ျပီး Anti Trust Law ဆိုတဲ႔ “တစ္ဦးတစ္ေယာက္ထဲကမအုပ္စီးေစရ”ဆိုတဲ႔ ဥပေဒ ကုိေဖၚထုတ္ျပီး ဒီ ကုမၸဏီ ၾကီးေတြကို (ခြဲ) ပစ္လိုက္တယ္။
ေနာက္အေရးၾကီးတဲ႔အခ်က္ကဒီမိုကေရစီထြန္းကားတဲ႔ႏုိင္ငံေတြမွာလူ႔အခြင္႔အေရးဆိုတာေတြရွိတာေၾကာင္႔ အလုပ္သမားသမဂၢေတြက ဦးေဆာင္ျပီး (အလုပ္သမားအခြင္႔အေရး)ေတြကိုေတာင္းဆိုႏုိင္တယ္။ ဥပမာ အစိုးရက minimum wage လို႔ေခၚတဲ႔ အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ကိုအနဲဆံုးေပးရမဲ႔လစာကိုသတ္မွတ္ေပး ထားတယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႔ လံုျခံဳေရးအတြက္ ကုမၸဏီေတြကဘာလုပ္ေပးရမယ္ဆိုတဲ႔သတ္မွတ္ခ်က္ေတြရွိတယ္။ တေန႔ကိုအလုပ္ခ်ိန္ (၈)နာရီထက္ပိုရင္ (အပိုႏႈန္း) ေပးရမယ္ စတဲ႔ဥပေဒေတြျပဳလုပ္ျပီး အလုပ္သမားေတြကို အစိုးရကအကာအကြယ္ေပးလာတယ္။ ေနာက္ the Rights to Collective Bargaining လုိ႔ေခၚတဲ႔အလုပ္သမားအစည္းအရံုးေတြဖြဲ႔ျပီးစုေပါင္းေတာင္းဆိုခြင္႔ ၊ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ညွိႏႈိင္းခြင္႔ ရွိတယ္ဆိုတဲ႔ ဥပေဒေတြရွိလာတယ္။
ဒါဒီမိုကေရစီေအာက္မွာျဖစ္ေပၚလာတဲ႔ အလုပ္သမားေတြရဲ႔အခြင္႔အေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရးေတြအတြက္ အစိုးရက ဥပေဒနဲ႔ အကာအကြယ္ေပးထားႏုိင္ခဲ႔တာပါ။ဒီလိုေပးႏုိင္ရင္းအေၾကာင္းအက Rule of Law လို႔ေခၚတဲ႔ (ဥပေဒစိုးမိုးေရး) ဆိုတာဒီမိုကေရစီစနစ္ေအာက္မွာ ရွင္သန္ႏုိင္လို႔ပါ။
စာေရးသူရဲ႔သံုးသပ္ခ်က္အရဒီမိုကေရစီစနစ္ေအာက္မွာအစိုးရက၀င္ျပီးထိန္းေပးႏုိင္သည္႔အတြက္အရင္း ရွင္စီးပြားေရးသမားၾကီးေတြနဲ႔ အလုပ္သမားေတြဟာ ပဋိပကၡေတာ႔ရွိၾကေပမဲ႔ေတာ္လွန္ေရးၾကီး ျဖစ္ေပၚ ေလာက္ေအာင္မျပင္းထန္ခဲ႔ေတာ႔ဖူး။
(ေရ) ဆိုတာအေပါက္ရွာျပီးစီးဆင္းသလို၊(ေငြ) ရွာရာမွာလည္းအေပါက္ရွာျပီး ရေအာင္ရွာၾကတာပါပဲေလ။
ဒီမိုကေရစီထြန္းကားတဲ႔ ႏုိင္ငံေတြမွာအလုပ္သမားေတြအတြက္ ေစာင္႔ေရွာက္တဲ႔ဥပေဒေတြတင္းၾကပ္လာ ေတာ႔ကုမၸဏီေတြအတြက္ထုတ္လုပ္မႈကုန္ၾကစရိတ္ကၾကီးထြားလာၾကတယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢအစည္း အရံုးေတြကလည္းအာဏါရွိလာၾကေတာ႔ ေလာဘထြက္လာၾကျပီး တိုးေတာင္း၊ ဒီသမဂၢေတြက ႏုိင္ငံေရး သမားေတြကိုအေရြးေကာက္ခံရေအာင္ေငြထဲ႔၊ လူစိုက္တာေတြလုပ္လာေတာ႔ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြအေပၚၾသဇာေညာင္းလာၾကေတာ႔၊ ကုမၸဏီၾကီးေတြက ထြက္ေပါက္ရွာၾကေတာ႔တယ္။
ဒီေတာ႔ ကုမၸဏီၾကီးေတြဟာ မိမိတို႔ႏုိင္ငံကမွ …ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲတဲ႔..အလုပ္သမားခတန္ဖိုးနဲတဲ႔ႏုိင္ငံေတြကို မိမိတို႔လုပ္ငန္းေတြ၊ စက္ရံုေတြကိုေရႊ႔သြားေတာ႔အေမရိကန္ကုမၸဏီ၊ အဂၤလိပ္ကုမၸဏီ၊ ဂ်ာမန္ကုမၸဏီေတြ ကေန ၊ Multi-Nationals ကုမၸဏီၾကီးေတြျဖစ္လာၾကေတာ႔ GrossDomestic Products (GDP) လို႔ေခၚတဲ႔ တစ္ျပည္ေတာင္ထုတ္ကုန္ပမဏကေန၊တျခားႏုိင္ငံရွိ မိမိတို႔ကုမၸဏီ အျမတ္ေတြကိုထဲ႔တြက္ရတဲ႔ Gross National Product (GNP) လို႔ေခၚတဲ႔အမ်ိဳးသားထုတ္ကုန္ဆိုတာျဖစ္လာရတယ္။ ဒီလို ကုမၸဏီၾကီးေတြက မိမိႏုိင္ငံကေနကမၻာတ၀ွမ္းခ်ဲ႔ျဖစ္လိုက္ေတာ႔(ေထာင္လိုက္)(Vertical) တည္ေဆာက္မႈကေန(အလွ်ားလိုက္) (Horizontal) တည္ေဆာက္မႈကိုေျပာင္းလိုက္ၾကေတာ႔ထိန္းခ်ဳပ္မႈ (Regulation)တင္းၾကပ္တဲ႔ တိုးတက္ ျပီးသားႏိုင္ငံေတြက တင္းၾကပ္တဲ႔ဥပေဒေတြစီကရုန္းထြက္ျပီး တိုးတက္ဆဲ နဲ႔ မတိုးတက္ေသးတဲ႔ႏုိင္ငံေတြ က အလုပ္သမားေတြကို (အျမတ္) ပိုထုတ္နုိင္ေတာ႔ကုမၸဏီၾကီးေတြအတြက္ (အျမတ္) ပိုက်န္ေတာ႔တာေပါ႔။
မိမိတို႔ (စ)တင္ရာ မိခင္ႏုိင္ငံေတြမွာစက္ရံုေတြေလ်ာ႔၊ အလုပ္သမားေတြ အလုပ္ျပဳတ္ကုန္ၾကေတာ႔ တခ်ိန္ က အလြန္လူပါး၀ခဲ႔ၾကတဲ႔အလုပ္သမားသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ၾသဇာက်ျပီး ဒုကၡေတြ႔ကုန္ၾကေရာ။ အလုပ္လက္မဲ႔ေတြေပါလာေတာ႔ အလုပ္တစ္ခုကိုလူရာနဲ႔ခ်ည္ေလွ်ာက္ၾကေတာ႔ ဘယ္အလုပ္သမားကလာျပီးအရမ္းေတာင္းဆိုရဲမွာလဲ။ ဒီမွာ Outsourcing ဆိုတဲ႔ေ၀ါဟာရက ေခတ္စားလာခဲ႔ရျပီး Globalization ဆိုတာဟာလည္းေရပန္းစားလာခဲ႔ရတယ္။လက္ခံတဲ႔ႏုိင္ငံေတြကလည္း အလုအယက္ နုိင္ငံျခားက ေငြရွင္ ကုမၸဏီၾကီးေတြကို ဖိတ္ေခၚခဲ႔ၾကေတာ႔တယ္။FDI လုိ႔ေခၚတဲ႔ Foreign Direct Investment ဆိုတာ ဒါပါပဲ။
Outsourcingဆိုတာ ဂလိုဖယ္လိုင္ေဇးရွင္းေခတ္ေရာက္မွ ေခတ္စားလာတာပါ။ဦးေန၀င္း အုပ္စိုးတဲ႔ ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္မွာ မာ႔က္စစ္ဦးဘျငိမ္ဟာေရႊဥါဏ္ေတာ္စူးေရာက္ျပီး ျမင္ျမင္သမွ် ျပည္သူပိုင္သိမ္းျပစ္ လိုက္တာျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ႔ စက္ရံုနဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ ရပ္ျပီးတဖက္ထိုင္းႏုိင္ငံကိုေရာက္သြားၾကေလရဲ႔။ ဘန္ေကာက္အီလစ္ဆိုတာဦးေန၀င္းနဲ႔ ဦးဘျငိမ္တို႔ေၾကာင္႔ခ်မ္းသာၾကြယ္၀လာၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ေတြကေတာ႔ ဆင္းရဲငတ္ျပတ္ကုန္ျပီးထိုင္းေတြရဲ႔ စီးပြားေရးကၽြန္ျဖစ္ခဲ႔ၾကရတယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံဟာလည္း ကမၻာ႔အဆင္းရဲဆံုးႏုိင္ငံအဖြဲ႔၀င္ျဖစ္ခဲ႔ၾကရပါတယ္။ လူတဦးတစ္ေယာက္ရဲ႔ အာဏါမက္မႈေၾကာင္႔တိုင္းျပည္ စီးပြားေရး ပ်က္ခဲ႔ရတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူဦးေရသန္း ၆၀ ဟာ ဦးေန၀င္းနဲ႔ဦးဘျငိမ္တို႔ရဲ႔ တကုိယ္ေကာင္း ဆံမႈနဲ႔ မိုက္မဲမႈဒဏ္ကိုယေန႔အထိခံေနၾကရတယ္။
တကယ္ေတာ႔ ဂလိုဖယ္လိုင္ေဇးရွင္းဆိုတာမ်ိဳးခ်စ္စိတ္နဲ႔ၾကည္႔ရင္ မေၾကနပ္စရာေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ မိမိတို႔ႏုိင္ငံမွာရွိတဲ႔ စက္မႈလက္မႈအင္အားေတြကို တျခားႏုိင္ငံကို ေရႊ႔သြားေတာ႔ ပထမဦးဆံုး ထိခိုက္တာ(အတတ္ပညာ) (know how) အပိုင္းပဲ။အတတ္ပညာရွင္ဆိုတာ ခ်က္ခ်င္းျပန္တည္ေဆာက္လို႔မရဖူး။ ဥပမာ စစ္ျဖစ္လာရင္သံမဏိစက္ရံုေတြလိုတယ္။ အေမရိကားမွာ သံမဏိထုတ္လုပ္မႈက႑က်ဆံုးသြား ေတာ႔ သံမဏိစက္ရံုေတြတိုင္းတပါးေရာက္သြားေတာ႔ သံမဏိစက္ရံုေတြလည္းမရွိေတာ႔ ၊ သံမဏိထုတ္ လုပ္တတ္တဲ႔အလုပ္သမားေတြနဲ႔ အတတ္ပညာရွင္ေတြလည္း ပေပ်ာက္ကုန္တာေပါ႔။ ဒါေၾကာင္႔ ေလယဥ္တည္ေဆာက္မႈမွာ အေမရိကန္ကၾကီးိစိုးလာျပီး ဘိုရင္းကုမၸဏီတစ္ခုပဲ ဦးေဆာင္ေတာ႔မဲ႔အေနအထား ေရာက္လာေတာ႔ ဥေရာပႏဳိင္ငံေတြစုေပါင္းျပီး EADS ဆိုတဲ႔ေလယဥ္တည္ေဆာက္မႈကုမၸဏီကိုေထာင္ၾကရတယ္။ အဂၤလိပ္၊ျပင္သစ္၊ဂ်ာမဏီတို႔က အဓိကေငြထဲ႔ဦးေဆာင္ၾကတာပါ။ (၁၀) ႏွစ္ (၁၅)ႏွစ္ေလာက္အရံႈးခဲျပီး၊ ေထာင္ခံထားတာေၾကာင္႔ ၊ အခု Airbus ဟာ ဘိုရင္းကို ျပိဳႏုိင္တဲ႔အေျခေရာက္ရျပီ။ ေနာက္မို႔ဆို ဥေရာပမွာ ေလယဥ္တည္ေဆာက္မႈကၽြမ္းတဲ႔ အတတ္ပညာပေပ်ာက္သြားမွာေပါ႔။
သေဘာၤတည္ေဆာက္ေရး။ အထူးသျဖင္႔ ေလယဥ္သေဘၤတည္ေဆာက္ေရးမွာအဂၤလိပ္နဲ႔ ျပင္သစ္တို႔ဟာ (၇) ႏွစ္တခါေလာက္ သေဘၤာတစီးတည္ေဆာ္ေပးေနရတယ္။ အလုပ္ရွိေနမွဒီပညာမတိမ္ေဂါမွာကိုး။ ဒါေၾကာင္႔မိမိႏုိင္ငံက စက္ရံုေတြ တျခား ႏုိင္ငံေရာက္ကုန္တာဟာမေကာင္းတဲ႔လကၡာဏါပါပဲ။ ဒါေပမဲ႔စီးပြားေရး သမားဆိုတာက တိုင္းျပည္အက်ိဳးထက္ မိမိအက်ိဳးကိုအရင္ၾကည္႔ၾကတာကိုး။စီးပြားေရးဆိုတာ ကလည္း (ေလာဘ) ကိုအရင္းတည္တာမို႔တခါတရံ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြ ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ ေတြးထင္သလိုမျဖစ္လာတာေတြရွိတတ္တယ္။
လြပ္လပ္စြာေရာင္း၀ယ္ေရး
အေမရိကန္ေတြက လြပ္လြပ္လပ္လပ္ေရာင္း၀ယ္မႈရွိရင္နွစ္ႏုိင္ငံအက်ိဳးရွိလိမ္႔မည္ဆိုတဲ႔ အဆြဲရွိတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ Free TradeAgreement ဆိုတဲ႔ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္းလြပ္လပ္လပ္လပ္ေရာင္း၀ယ္ေဖါက္ကားခြင္႔သ ေဘာတူညီခ်က္ေတြကိုဦးစားေပးခဲ႔တယ္။ ဘီလ္ကလင္တန္လက္ထက္က ေျမာက္အေမရိကလြပ္လပ္ေသာေရာင္း၀ယ္မႈသေဘာတူညီခ်က္ North American Free Trade Agreement (NAFTA) ဆိုတာကို အေမရိကန္၊မက္စီကိုနဲ႔ ကေနတာ (၃) နုိင္ငံအၾကား သေဘာတူညီမႈလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ႔ၾကတယ္။ ဒီေနရာ မွာအေမရိကန္ေတြရဲ႔ အေတြးက Low Tech လို႔ေခၚတဲ႔ အသိပညာသိပ္မလိုတဲ႔စက္ရံုေတြ အလုပ္သမားခ ေပါတဲ႔ မက္စီကိုႏုိင္ငံကိုေရႊ႔သြားလိမ္႔မယ္။ ဒါေပမဲ႔ HighTech လို႔ေခၚတဲ႔ အေမရိကန္ပစၥည္းေတြ မက္စီကို နဲ႔ ကေနတာကိုပိုျပီျပန္႔ႏွံ႔ လာလိမ္႔မည္။ ဒါေၾကာင္႔ ဘဲစားဘဲေျခပဲ။ ငါတို႔ျပည္သူေတြ ေစ်းေပါတဲ႔ကုန္ ပစၥည္းေတြေပါေပါေလာေလာ၀ယ္ႏုိင္ၾကမယ္။ ေစ်းၾကီးေပးရတဲ႔ High Tech ပစၥည္းေတြပိုတင္ပို႔ႏုိင္ လိမ္႔ မယ္ဆိုတဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ပဲ။ တနည္းအားျဖင္႔အေမရိကန္တျပည္ေထာင္တစ္ခုထဲေစ်းကြက္ကေန (၃)ျပည္ ေထာင္ေစ်းကြက္ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားတာပဲ။ ဥပမာ အသိပညာမလိုတဲ႔ စက္ရံုေတြမက္စီကိုဖက္ကိုေရႊ႔သြား ၾကျပီး ကြန္ျပဴတာေတြ၊ ဆက္သြယ္ေရးစက္ေတြ စတဲ႔ေစ်းၾကီးေပးရတဲ႔ ထုတ္လုပ္မႈေတြကို အေမရိကန္ေတြ ဖက္မွာထုတ္မယ္ဆိုတဲ႔ စိတ္ကူးယဥ္မႈပဲ။
တကယ္လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖၚၾကေတာ႔ အေမရိကန္က စက္ရံုေတြမက္စီကိုဖက္ ေျပာင္းသြားတာ ဟုတ္ေပမဲ႔ ၊ မက္စီကိုကေနတဆင္႔ ၊ တရုတ္ျပည္ကိုေရႊ႔ကုန္ၾကျပန္တယ္။ အေၾကာင္းက တရုတ္ျပည္မွာ လုပ္အားခက မက္စီကိုထက္ေပၚတယ္။စာေရးသူအထင္ေတာ႔ တရုတ္အလုပ္သမားေတြက ပို၀ရိယရွိ တာ ေၾကာင္႔ ထုတ္လုပ္မႈအားပိုသာတာေၾကာင္႔လို႔ထင္မိတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက တိုင္၀မ္တရုတ္ေတြက ကမၻာမွာလူလည္ျဖစ္ေနၾကတာ ၾကာျပီ။ တိုင္၀မ္တရုတ္ေတြ ကၾကားပြဲစားလုပ္ျပီးမက္စီကိုကစက္ရံုေတြ တရုတ္ ျပည္ကို ေျပာင္းေရႊ႔သြားၾကေတာ႔ အေမရိကန္ေတြထင္သလိုျဖစ္မလာပဲ အေမရိကန္အလုပ္သမားေတြ အလုပ္ျပဳတ္ကုန္ျပီး ၊တရုတ္အလုပ္သမားေတြအလုပ္ရၾကတာေပါ႔။
အရင္းရွင္စနစ္ရဲ႔ဒုတိယအဆင္႔
အရင္းရွင္စနစ္ရဲ႔ ပထမဦးအစ မွာ စီးပြားေရးဟာထုတ္ကုန္အေပၚမွီရတာေၾကာင္႔ စက္ရံုေတြေထာင္၊ ကုန္ပစၥည္ေတြထုတ္၊မိမိႏုိင္ငံစက္မႈလက္တိုးတက္ေအာင္လုပ္ရင္း စက္ရံုပိုင္ရွင္သူေဌးေတြက ပိုခ်မ္းသာ လာ။ အလုပ္သမားေတြကလည္း လစာတိုးရၾကေတာ႔ တျပည္လံုးလူလတ္တန္းစားေတြမ်ားလာျပီးေခ်ာင္ေခ်ာင္လည္လည္ျဖစ္လာၾကတာေပါ႔။ ဥပမာတရုတ္ျပည္ၾကီးတိုးတက္လာသလိုေပါ႔။ အႏွစ္ (၂၀)(၃၀) ေလာက္ ေအာင္ျမင္လာေတာ႔ လူေတြလည္းတိုက္ေတြကားေတြ နဲ႔ျဖစ္လာ၊ အပို၀င္ေငြေတြရွိလာ ၾကတာေပါ႔။
ဒီအေျခအေနေရာက္လာရင္ ႏိုင္ငံျခားပို႔ကုန္ကိုမွီခိုရတဲ႔ Export OrientedEconomy ကေန ၊ မိမိႏုိင္ငံမွာ ပင္သံုးစြဲႏုိင္တဲ႔ ConsumerOriented Economy ကိုေျပာင္းလဲလာလိမ္႔မယ္။ လူေတြကပိုက္ဆံရွိလာေတာ႔ပစၥည္းေကာင္းေကာင္း၀ယ္ခ်င္တယ္၊ အိမ္ေကာင္းေကာင္းေနခ်င္တယ္၊စားေသာက္ဆိုင္ေကာင္းကာင္း စား ခ်င္တယ္ စသည္ျဖင္႔ ၀န္ေဆာင္မႈ အပိုင္းကို အေလးေပးတဲ႔Service Economy ကိုေျပာင္းလာတတ္တယ္။ဒါကစားသံုးသူျပည္သူအပုိင္း။ စက္ရံုပိုင္ရွင္ ၊ လုပ္ငန္းပိုင္ရွင္ေတြရဲ႔ေအာင္ျမင္မႈကရလာတဲ႔ (ပိုေငြ) ေတြတိုးပြားဖို႔ အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္ Capital Market ရွိကိုရွိရေတာ႔မယ္။ဒီေစ်းကြက္ရွိမွာ တကယ္႔ Wealth Creation ကိုျဖစ္ေပၚေစမွာ။
ႏုိင္ငံတစ္ခုဟာ တိုးတ္ျပီးႏုိင္ငံအဆင္႔ကိုေရာက္သြားျပီး Service Economyအဆင္႔ကိုေရာက္သြားရင္ ေခါင္းပံုးျဖတ္စရာ စက္ရံုအလုပ္သမားေတြမ်ားမ်ားမရွိၾကေတာ႔ဖူး။ အေၾကာင္းက စက္ရံုေတြက High Tech စက္ရံုေတြ၊အလုပ္သမားေတြက လည္း High Tech အလုပ္သမားေတြ။ အရင္းရွင္ေတြကမတိုးတက္ေသး တဲ႔ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၊ ဘဂၤလားေဒ႔ရ္ႏုိင္ငံ၊ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံ၊အာဖရိကႏိုင္ငံတို႔လို ႏုိင္ငံေတြက အလုပ္သမား ေတြကို လိုက္ေခါင္းပံုုျဖတ္ၾကေပါ႔။ မတိုးတက္ေသးတဲ႔ႏိုင္ငံေတြကအစိုးရေတြကလည္း မိမိတို႔ႏုိင္ငံမွာ ရင္း ႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႔ ဒီကုမၸဏီၾကီးေတြကိုအျပိဳင္အဆိုင္ဖိတ္ေခၚၾကရေတာ႔ ဘာေျပာအားရွိၾကမွာလဲ၊ ဥပေဒ စိုးမိုးေရးမထြန္းကားေသးတဲ႔ႏုိင္ငံေတြမို႔ အလုပ္သမားေတြကို အကာကြယ္ေပးႏုိင္မဲ႔ ဥပေဒေတြလည္းမထြန္းကားၾက ေသးဖူးမဟုတ္ပါလား။ ဘဂၤလာေဒ႔ရ္ လိုႏုိင္ငံမွာ လူေတြျပည္႔ညပ္ေနတဲ႔စက္ရံုအေဆာက္အဦးေတြျပိဳက်၊ တေန႔ွ တစ္ေဒၚလာ သံုးေဒၚလာရတဲ႔ အလုပ္သမားေတြမီးေလာင္လို႔ထြက္မေျပးႏုိင္ပဲေသေၾကၾကတာ ခဏ ခဏ ၾကားေနရတာပဲ။နို္င္ငံျခားကုမၸဏီၾကီေေတြက ကုမၸဏီေလးေတြကိုငွါး၊ ျပည္တြင္းကုမၸဏီေတြက ျပည္တြင္းအလုပ္သမားေတြကို ေခါင္းပံုျဖတ္ၾကတာေလ။ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီၾကီး ေတြအာပါလြပ္ေခါင္းပံုျဖတ္ ေနၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မျဖစ္ေအာင္ အစိုးရကသတိရွိဖို႔လိုပါတယ္။
Virtual Company တကယ္မရွိတဲ႔ကုမၸဏီ
ဒါထက္အဆင္႔ျမင္႔တဲ႔ အဆင္႔ေရာက္ေတာ႔ Virtual CompanyConcept ဆိုတာေပၚလာတယ္။
ဒီသေဘာတရား က အဆင္႔ျမင္႔တဲ႔ကုမၸဏီၾကီးေတြဟာ (ဦးေဏွာက္)သက္သက္ျဖစ္လာတယ္ဆိုတဲ႔သ ေဘာပါပဲ။ ဆိုလိုခ်င္တာက အဆင္႔ျမင္႔တဲ႔ဒီဇို္င္း ၊ Finance နဲ႔ marketing ၊အထူးသျဖင္႔ (Brand) ကိုပဲ ကုမၸဏီေတြက ကိုင္ထားေတာ႔တယ္။ထုတ္လုပ္ေရး နဲ႔ ျဖန္႔ခ်ည္ေရးေတြကို ေစ်းေပါတဲ႔ ႏိုင္ငံေတြကို outsource လုပ္ျပီးကုန္က်စိရိတ္ကို ေလ်ာ႕ယူလိုက္တယ္။ ဥပမာ ႏိုင္ကီ (Nike) ကုမၸဏီကိုၾကည္႔ပါ။ ႏိုင္ကီ တံဆိပ္လိုကို (Logo) ကိုလူတိုင္းမွတ္မိေအာင္ေစ်းေကာင္းေပးျပီးလိုက္ေၾကာ္ျငာတယ္။ ဒီဇိုင္းလွလွေလး ေတြျဖစ္ထြန္းေအာင္လူေတာ္ေတြကို လစာမ်ားမ်ားေပးျပီး ငွားတယ္။ ဒါကဦးေဏွာက္ေတြေလ။ တကယ္ ထုတ္လုပ္တာၾကေတာ႔တကမၻာလံုး အလုပ္သမားေစ်းေပၚတဲ႔ ဘဂၤလာေဒ႔ရ္တို႔ ၊ မေလးတို႔လိုႏိုင္ငံက ကုမၸဏီေတြကိုပံုစံေပးျပီးခ်ဳပ္ ခိုင္းတယ္။ အလုပ္သမားေတြကို သူတို႔ကဖိႏွိပ္တာမဟုတ္ဖူး။ အေပါဆံုးေနရာကိုရွာျပီး ေဒသခံကုမၸဏီေတြကိုငွားတာ။ ေခါင္ပုံျဖတ္တာက ေဒသခံကုမၸဏီေတြက ေဒသခံ အလုပ္သမားေတြကို ေခါင္းပံုျဖတ္ၾကတာ။
Low tech ကုမၸဏိေတြပဲလားတဲ႔။ မဟုတ္ပါဖူး။စာေရးသူ Cisco မွာလုပ္တုန္းက ထုတ္လုပ္မႈ ဆိုင္ရာ အေဆာက္အဦဟာတိုက္တစ္ခုရဲ႔ တစ္ထပ္ပဲရွိတယ္။ လူနဲနဲေလး။ အေၾကာင္းက Silicon Valley လို႔ေခၚတဲ႔ အေမရိကန္နုိင္ငံ ရဲ႔ High Tech Mecca မွာမိမိကိုယ္တိုင္ မိမိပစၥည္းေတြကို ထုတ္လုပ္ရင္ စရိတ္စက ၾကီးတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ႔ကုမၸဏီ ၊ေအာင္ျမင္တဲ႔ ကုမၸဏီမို႔လို အလုပ္သမားေတြက လုပ္ခပိုလိုခ်င္မယ္။ တရားစြဲၾကမယ္။ ဒါေၾကာင္႔Contract Manufacturing ဆိုတာကိုေဖၚထုတ္လာၾကတယ္။ ဆိုလိုတာက Ciscoကုမၸဏီေတြ က မိမိတို႔ကိုယ္ပိုင္ မထုတ္လုပ္ၾကေတာ႔ပဲ ၊ ထုတ္လုပ္မႈကိုထုတ္လုပ္္မႈကၽြမ္းက်င္တဲ႔ ကုမၸဏီကို အပ္လိုက္တယ္။
အေမရိကားမွာ Hedging ဆိုတာရွိတယ္။ ဥပမာေလယဥ္ကုမၸဏီတစ္ဟာ (၃)လကို ဓါတ္ဆီ ဂါလံတသန္း ကုန္တယ္ဆိုပါစို႔.. ဓါတ္ဆီေစ်းေတြတက္ေနရင္ (ၾကိဳ) ျပီးေအာက္ေစ်းနဲ႔ျဖတ္ထားလိုက္ေတာ႔ သက္ သာ တာေပါ႔။အျမတ္ပိုရႏုိင္တာေပါ႔။Cisco တို႔လိုကုမၸဏီေတြက်ေတာ႔ chipset လို႔ေခၚတဲ႔ကြန္ျပဴတာစက္ၾကီယာေတြ သန္းနဲ႔ခ်ီျပီးမိမိပစၥည္းေတြမွာသံုးရတယ္။ ဒီေတာ႔ ပစၥည္း product တစ္ခုမွာ (၃)သန္း သံုးရမယ္ဆိုရင္ (၅) ခုမွာဆိုရင္ (၁၅) သန္းသံုးရမယ္ဆိုရင္ လက္လီေစ်းအစား လက္ကားေစ်းနဲ႔ ၾကိဳမွာလို႔ရတယ္။ Cisco လိုကမၸဏီတစ္ခုက (၁၅) သန္းသံုးရင္ သူ႔လို ကုမၸဏီ (၁၀) ခုကို ထုတ္လုပ္ေပးတဲ႔ ContractManufacturer ကုမၸဏီက အာလံုးကိုယ္စား သန္း (၁၅၀)သံုးရမယ္ဆိုရင္ သူက ေစ်းပိုနဲေအာင္ ေစ်းညွိ ႏုိင္တာေပါ႔…..ဒီလိုအက်ိဳးအျမတ္ေတြရတာေၾကာင္႔ စာေရးသူတို႔ေခတ္က Solectron ဆိုတဲ႔ Contract Manufacturer ကို SiliconValley ကကုမၸဏီေတြက ၀ိုင္းအပ္ၾကတယ္။
တိုင္၀မ္တရုတ္ေတြက ဘယ္ေလာက္လွ်င္သလဲဆိုရင္…. ဒီအေတြးအေခၚကို ဆြဲယူသြားျပီး ထုတ္လုပ္မႈ manufacturing ကိုတရုတ္ျပည္မ ၾကီးကို ေရႊ႔သြားတယ္။ ပိုင္ဆိုင္မႈနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တာကေတာ႔တိုင္၀မ္တရုတ္ ေတြ။ျပည္ၾကီးတရုတ္ေတြလည္းအလုပ္ရ၊တိုင္၀မ္တရုတ္ေတြလည္းဓနဥစၥာပိုၾကြယ္၀လာတာေပါ႔။ဒါေၾကာင္႔ အခု Apple iPhone ေတြဟာတရုတ္ျပည္မွာထုတ္ၾကတာပါ။ ကုမၸဏီနံမည္က FoxPro လုိ႔ေခၚပါတယ္။အလုပ္သမားေသာင္းနဲခ်ီျပီးအလုပ္ေပးထားတယ္။ တိုင္၀မ္မွာေတာ႔ precisionTooling လိုအပ္တဲ႔ ခက္ခဲ တဲ႔ အစိပ္ အပိုင္းေတြကိုပဲထုတ္ပါတယ္။ Appleက ဒီဇိုင္း နဲ႔ အင္ဂ်င္နီယာပိုင္းဆိုင္ရာကိုပဲတာ၀န္ယူတယ္၊ ထုတ္လုပ္တာက လုပ္အားခ..ေစ်းေပါတဲ႔ တရုတ္ျပည္…ခက္ခဲတဲ႔ထုတ္လုပ္မႈကိုတိုင္၀မ္…ဆိုေတာ႔ ..Skilled labor လုိ႔ေခၚတဲ႔ အင္ဂ်င္နီယာ နဲ႔ စက္ကရိယာကၽြမ္းတဲ႔တိုင္၀မ္မွာ ..ဒီလူေတြက လစာ မ်ားမ်ား ရတယ္… ဦးေဏွာက္သံုးရတယ္…. ဦးေဏွာက္မသံုးရတဲ႔ unskilledlabor က တရုတ္ျပည္မွာ… အလုပ္ သမားသမဂၢ ေတြၾသဇာမရွိတဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ႏုိင္ငံမွာ…. ဒီလိုကမၻာၾကီးကိုျဖန္႔ျပီး အျမတ္ထုတ္ႏုိင္တာမို႔ ဂလို ဖယ္လုိင္ေဇး ရွင္း Globalization ေခတ္လို႔ေခၚၾကတာပါ။ Virtual Company အဆင္႔ကိုေတာ႔စင္ကာပူနဲ႔ တုိင္၀မ္တုိ႔႔ပဲ အေမရိကန္ကို လုိက္အတုခိုးႏုိင္ၾကပါတယ္။
ေငြရင္းရွာတဲ႔ေစ်းကြက္
စီးပြားေရးပညာမွာ Absolute Advantage နဲ႔ RelativeAdvantage ဆိုတဲ႔ Concept အေတြးႏွစ္ခုရွိ ပါတယ္။ ဥပမာ စက္ရံုေတြေရႊ႔သြားတယ္။ ဒါက Absolute Advantage။ဒီစက္ရံုေတြက အျမတ္ရလာတဲ႔ သူေဌးၾကီးေတြဟာ (ေငြရႊင္) လာၾကေတာ႔၊ ဘယ္မွာ ျပန္ရင္းႏွီးၾကမွလဲ။ ကမၻာမွာ ပထမတန္းစား Capitalmarket ရင္းႏွီးမႈေစ်းကြက္ ဟာ Wall St လို႔ေခၚတဲ႔နယူးေရာက္ျမိဳ႔ အေမရိကန္ျပည္မွာ။ ဒီေတာ႔ တကမၻာ လံုးက ေငြအရင္းအနွိးေတြကေနာက္ဆံုးဒီဘူတာပဲ ျပန္ဆိုက္ရတာပဲ။ ဒါက Relative Advantage။တနာရီ ၅ေဒၚလာ အလုပ္သမား ေတြနဲ႔ သန္းခ်ီရတဲ႔ Skilled လုပ္သမားေတြကိုအေမရိကားကလဲလိုက္တာပဲ။Venture Capitalism လို နည္ပညာပိုင္းေတြက်ေတာ႔ အေမရိကားမွာ အထြန္ကားဆိုးပဲ။စာေရးသူေျဖး ေျဖးခ်င္းတင္ျပေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။
အမွန္ေတာ႔ Capital market ကေငြရွင္ေတြဟာေခတ္သစ္ခ်စ္တီးေတြပါပဲ။ လက္ရွိအဖိႏွိပ္ခံအလုပ္သမား ေတြက မတိုးတက္ေသးတဲ႔ႏုိင္ငံကအလုပ္သမားေတြပါ။ အေမရိကားရဲ႔ စီးပြားေရးဟာ ထုတ္လုပ္မႈစီးပြား ေရးစနစ္ manufacturingeconomy ကေန …၀န္ေဆာင္မႈစီးပြားေရစနစ္ ServiceEconomy ကို ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြကတည္းက တေျဖးေျဖးေျပာင္းခဲ႔သည္ပါ။ဒါေၾကာင္႔ ကၽြမ္းက်င္မႈမရွိတဲ႔ ပညာမတတ္တဲ႔ သူေတြ တက္စီေမာင္း ၊ စူရွီလိပ္ ၊ နဲ႔အလုပ္ရွာမရ ဒုကၡေရာက္ၾကရျပီး အလုပ္လက္မဲ႔ေတြေပါလာေတာ႔ ဆင္းရဲခ်မ္း သာသိပ္ကြာျခားလာရတယ္။ ဒီမွာ Occupy Wall St လိုလက္၀ဲငေပါေတြက ဘုမသိဘမသိ၊ Wall St ကိုသိမ္းပိုက္မယ္လုပ္ၾကရေသးတယ္။သိမ္းျပီးဘာလုပ္ၾကရမွာလဲ…. အိုဘားမားလို ႏုိင္ငံေရးသမားေတြဟာလူၾကားေကာင္းေအာင္ေအာ္ၾကျပီး ေနာက္ဆံုးေတာ႔ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ Wall St ကေငြရွင္ေတြစီ မွာပဲ လက္ျဖန္႔ေတာင္းၾကရတာပါပဲ။ ဒါအေမရိကန္ဒီမိုကေရစီပါပဲ။
အေရးၾကီးတာက…ဘယ္ႏုိင္ငံမွာ..မဆို..(စနစ္) ကို (သိ)….ဖို႔..လိုပါတယ္
(စနစ္) ကို (သိ) မွ ဘာကို..ဘယ္လို..ေျပာင္းမယ္..ဆိုတာ..သိမွာေပါ႔
အေမရိကားေရာက္တုန္း..အခြင္႔ေရးသာျပီဆိုျပီး….ခုန္ခ်လို္က္ျပီး…လြယ္လြယ္ကူကူ..ႏုိ္င္ငံေရးခိုလႈံခြင္႔ရ သြားတဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကဒါရိုက္တာဇတ္လိုက္ၾကီးအဖို႔ ..ပညာကလည္းမတတ္ .. တႏွစ္ဗီဒီယို (၂)ကား (၃) ကား ေလာက္ရိုက္လာရံုနဲ႔ကမၻာ႔အေတာ္ဆံုးေတြလာျပိဳင္ၾကရတဲ႔ ေဟာ္လီ၀ပ္မွာ တံခါးေစာင္႔အလုပ္ေတာင္မရႏုိင္ပါဖူး။ ေနာက္ဆံုး တက္စီေျပးေမာင္းရေတာ႔ …. ေျမျပင္မွာအေျပးအလႊားျပာျပား၀ပ္ ပိုက္ဆံရွာေနရ ေတာ႔ မိုးထိအေဆာက္အအံုေတြထိပ္မွာ ဥါဏ္ကစားေနၾကတဲ႔ အရင္းရွင္ၾကီးေတြအေၾကာင္းကိုဘယ္လာ သိႏုိ္င္မွာလည္း။ စနစ္ကို မသိေတာ႔ စနစ္တစ္ခုရဲ႔ေအာက္ဆံုးအဆင္႔မွာရုန္းကန္ရင္း ကားေပၚေရာက္လာ တဲ႔ passengerေတြမိုးေျပာဂ်ိဳးေျပာ၊ ေျပာသြားတာေတြကို ၾကားဖူးနား၀ နဲ႕ေရာေႏွာျပီး ၊လက္၀ဲသမားေတြ လၻက္ရည္ဆိုင္မွာ အေလလိုက္ျပီး ေလၾကီးမိုးၾကီး ျပည္သူ႔ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ေနၾကသလို ကာလ္မာ႔က္စ္ရဲ႔ ပစၥည္းမဲ႔ေတာ္လွန္ေရးကို အေမရိကားမွာျဖစ္မေယာင္စိတ္ကူးယဥ္ေနတာပါ။
ေလာကမွာ Exposure နဲ႔ Experienceဟာ စကားေျပာတယ္။
Marxism နဲ႔ အရင္းရွင္ကြာတာက Marxism မွာ Marx ဆိုတဲ႔ (ဘုရား)ရွိတယ္။ Marx ကလည္း ေသသြားျပီ
အရင္းရွင္စနစမွာ (ဘုရား) မရွိဖူး… (အျမတ္) နဲ႔ (ေလာဘ) ပဲရွိတယ္
ဒါေၾကာင္႔ အေျပာင္းအလဲ ကိုရင္ဆိုင္ႏုိင္တယ္။ Flexible ျဖစ္တယ္။
ေနာက္တဆင္႔ လာမဲ႔ အရင္းရွင္စနစ္ က SpaceCapitalism လို႔စာေရးသူ ေမွ်ာ္လင္႔တယ္
ကိုလိုနီေခတ္ကလို ေခတ္ပညာေနာက္က်သူေတြ က်န္ခဲ႔မွာပဲ
Capitalism ရဲ႔ အဓိက ဦးတည္ခ်က္က WealthCreation.
Wealth Distribution မဟုတ္ပါ။
Wealth Distribution (၀ါ) မွ်တမႈက အစိုးရ ကထိန္းေပးရမွာ
စာေရးသူကေတာ႔ အမ်ိဳးသားအေရး nationalist စစ္စစ္ပဲ
ျမန္မာျပည္သူေတြ အတြက္ပဲ စိတ္၀င္စားတယ္
အမ်ားက ဆင္းရဲတြင္းနက္ေနၾကေတာ႔ သူတို႔ သက္သာေရးပဲစိတ္သန္တယ္။
အာရပ္ေတြ အခ်င္းခ်င္းသတ္ေနၾကတာ စာေရးသူတို႔နဲ႔ မဆိုင္
ကမၻာ႔ ပစၥည္းမဲ႔ေတြအတြက္လည္းေတြးမပူႏုိင္ပါ….
တကယ္ေတာ႔ လူတန္းစားခြဲ..တိုက္ပြဲဆိုတာ နဲ႔ အခ်င္းခ်ငး္သတ္ကုန္ၾကေရာ
စာေရးသူအတြက္ကေတာ႔ vertical ျဖစ္တဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ပဲ စိတ္၀င္စားတယ္။
Social Liberalism လည္း Horizontal ၾကည္႔ျပီး တကမၻာလံုအတြက္ လုိက္ပူေနတဲ႔ အတြက္
Communism လုိ က်ဆံုးခန္းကိုေရာက္ေနရျပါျပီ….
ေနာက္ၾကံဳမွ….တင္ျပ..ေဆြေႏြးပါရေစ……
အာလံုးကို ေမတၱာထားလွ်က္
ဘိုဘိုေက်ာ္ျငိမ္း
ေဖေဖၚ၀ါရီ (၉)ရက္၂၀၁၄ခု
ရန္ကုန္
ဒါ ပန္းစိုးတန္းပန္းခ်ီျပခန္း ကထုတ္တဲ႔ လူငယ္ Intellectual ကေလးေတြအတြက္ထုတ္တဲ႔ ဂ်ာနယ္မွပါတာပါ.....
လူငယ္ေလးေတြ စဥ္းစားတတ္ေစခ်င္တဲ႔ ေစတနာပါ....
Bo K Nyein