ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခား စဥ္းစားျခင္းႏွင္႔ ဆင္ျခင္သံုုးသပ္ျခင္း
Critical THinking ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားေတြးေခၚျခင္းနဲ႔ Reasoning Skill ဆင္ျခင္သံုုးသပ္ျခင္း ႏွစ္ခုုကိုု ကိုုယ္႔တုုန္းကလည္းမကြဲခဲ႔ဘူး၊ ကြဲလာေတာ႔လည္း ဘယ္လိုုကြဲလည္း ေရေရရာရာ မေျပာႏိုုင္ခဲ႔ဘူး။ တစ္ေန႔ကစာအုုပ္တစ္အုုပ္ဖတ္ေတာ႔မွ ဘယ္လိုုကြဲလည္း ဆိုုတာ ရွင္းျပထားတာေလးေတြ႔တယ္။ သေဘာက်လိုု႔ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျမန္မာမူျပဳလိုုက္တယ္။
Critical Thinking ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားေတြးေခၚျခင္း
Critical Thinking ဆိုုတာ အဓိကကေတာ႔ ဆံုုးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်ဖိုု႔ (Decision Making) ေတြးေခၚတဲ႔ျဖစ္စဥ္ျဖစ္တယ္။ ျပႆနာေတြ၊ အခိုုင္အမာတင္ျပခ်က္ေတြ၊ ေမးခြန္းေတြ၊ အေျခအေနေတြကိုု အေသအခ်ာစဥ္းစားခ်င္႔ခ်ိန္ျပီး ေနာက္ဆံုုး ဘာလုုပ္ရမလည္း၊ ဘာဆံုုးျဖတ္မလည္း ဆိုုတာကိုု စဥ္းစားတာျဖစ္တယ္။
ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားမူနဲ႔ေတြးျပီဆိုုရင္ အခ်ိန္ယူျပီး ျပႆနာတစ္ခုု၊ အေျခေနတစ္ခုုကိုု ဘက္ေပါင္းစံုုကေနၾကည္႔တယ္၊ အေထာက္အထားေတြကိုု ရွာေဖြသံုုးသပ္တယ္၊ ကြဲျပားတဲ႔အျမင္ေတြနဲ႔ ေတြးဆၾကည္႔တယ္၊ ျဖစ္ႏိုုင္တယ္႔ ရလာဒ္ေတြကိုု ခန္႔မွန္းၾကည္႔တယ္။
သာမာန္ၾကည္႔ရင္ေတာ႔ Critical Thinking ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားေတြေခၚဖိုု႔အတြက္ လုုပ္ရမွာေတြအမ်ား ၾကီးဖိုု႔ထင္ဖြယ္ရိွတယ္။
ဒါေပမယ္႔ ဒီလိုုစနစ္တက်ေတြးေခၚတတ္လာရင္ ျပႆနာေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာကိုု ေျပလည္ေအာင္ေျဖရွင္းႏိုုင္ျပီး၊ အေကာင္းဆံုုးဆံုုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်လာႏိုုင္မွာျဖစ္တယ္။ အေျခေနေတြကိုု ေကာင္းမြန္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းလာႏိုုင္မယ္ျဖစ္တယ္။ ေမးခြန္းေတြအတြက္ အေကာင္းဆံုုးအေျဖေတြ စဥ္းစားတတ္လာ မွာျဖစ္တယ္။ အခိုုင္အမာေျပာဆုိခ်က္ေတြကို၊ လက္သင္႔ခံသင္႔မခံသင္႔ ဆံုုးျဖတ္တတ္လာ မွာျဖစ္တယ္။
Reasoning Skill - ဆင္ျခင္သံုုးသပ္ႏိုုင္စြမ္း
Reasoning Skill ကေတာ႔ ျပႆနာကေန ေျဖရွင္းခ်က္ကိုု သြားတဲ႔ ပံုုစံပဲျဖစ္တယ္။ ျပႆနာကေနအေျဖကိုု စနစ္တက်မဟုုတ္ဘဲေရာက္ခ်င္လည္းေရာက္သြားႏိုုင္တယ္၊
အေၾကာင္းအက်ိဳးနဲ႔ ေရာက္ရင္လည္းေရာက္သြားႏိုုင္တယ္။
Reason အေၾကာင္းအက်ိဳးဆိုုတာ ကိုုယ္႔အေတြး၊ အျပဳမူ၊ အယူအဆေတြဟာ မွ်တရဲ႕ လား၊ တရားလြတ္ေနလား ဆိုုတာကိုု အက်ိဳးအေၾကာင္းနဲ႔ သံုုးသပ္တယ္။ ဒါေပမယ္႔ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ျပဳမူေနသမွ်အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ေပးတဲ႔ အေၾကာင္းအက်ိဳးတိုုင္းကိုုက အေၾကာင္းအက်ိဳးမခိုုင္လံုဘူး၊ ဆင္ျခင္တံုု႔တရားနဲ႔ မျပည္႔စံုုႏိုုင္ဘူး။ စိတ္လြတ္ကိုုယ္လြတ္ေျပာမိဆိုုမိဖူးရင္ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ ဟာ ဆင္ျခင္တံုု႔တရားနဲ႔ အျမဲမျပည္႔စံုုဘူး ဆိုုတာ သိသာတယ္။
ဆင္ျခင္သံုုးသပ္ျပီဆိုုရင္ အသိတရားရိွဖိုု႔၊ အေၾကာင္းတရားေတြနဲ႔ အက်ိဳးတည္ေဆာက္ဖိုု႔၊ အေထာက္အထားခိုုင္ခိုုင္လံုုလံုုနဲ႔ ယုုတၱိရိွဖိုု႔လိုုတယ္။ စိတ္ခံစားမူေတြမပါဖိုု႔လိုုတယ္။ဆိုုလိုုခ်င္တာက စိတ္ခံစားခ်က္ရဲ႕ လြမ္းမိုုးမူေတြမပါတဲ႔၊ ယုုတၱိခိုုင္လံုုတဲ႔ အေၾကာင္းအက်ိဳးေတြသံုုးျပီး ျပႆနာတစ္ရပ္ကိုု အေကာင္းဆံုုးေျဖရွင္းမူရဖိုု႔၊ အေျခေနတစ္ခုုကိုု အေကာင္းဆံုုးကိုုင္တြယ္ႏိုုင္ဖိုု႔ အတြက္ေတြးေခၚျခင္းပဲ။
~ AMM ~
GREENHILL
Ref:
Philosopher's Tool Kit; Julian Baggini and Peter S. Fosl
Critical Thinking; Gary R. Kirby, Jeffery R. Goodpaster, Marvin Levine
Critical THinking ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားေတြးေခၚျခင္းနဲ႔ Reasoning Skill ဆင္ျခင္သံုုးသပ္ျခင္း ႏွစ္ခုုကိုု ကိုုယ္႔တုုန္းကလည္းမကြဲခဲ႔ဘူး၊ ကြဲလာေတာ႔လည္း ဘယ္လိုုကြဲလည္း ေရေရရာရာ မေျပာႏိုုင္ခဲ႔ဘူး။ တစ္ေန႔ကစာအုုပ္တစ္အုုပ္ဖတ္ေတာ႔မွ ဘယ္လိုုကြဲလည္း ဆိုုတာ ရွင္းျပထားတာေလးေတြ႔တယ္။ သေဘာက်လိုု႔ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျမန္မာမူျပဳလိုုက္တယ္။
Critical Thinking ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားေတြးေခၚျခင္း
Critical Thinking ဆိုုတာ အဓိကကေတာ႔ ဆံုုးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်ဖိုု႔ (Decision Making) ေတြးေခၚတဲ႔ျဖစ္စဥ္ျဖစ္တယ္။ ျပႆနာေတြ၊ အခိုုင္အမာတင္ျပခ်က္ေတြ၊ ေမးခြန္းေတြ၊ အေျခအေနေတြကိုု အေသအခ်ာစဥ္းစားခ်င္႔ခ်ိန္ျပီး ေနာက္ဆံုုး ဘာလုုပ္ရမလည္း၊ ဘာဆံုုးျဖတ္မလည္း ဆိုုတာကိုု စဥ္းစားတာျဖစ္တယ္။
ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားမူနဲ႔ေတြးျပီဆိုုရင္ အခ်ိန္ယူျပီး ျပႆနာတစ္ခုု၊ အေျခေနတစ္ခုုကိုု ဘက္ေပါင္းစံုုကေနၾကည္႔တယ္၊ အေထာက္အထားေတြကိုု ရွာေဖြသံုုးသပ္တယ္၊ ကြဲျပားတဲ႔အျမင္ေတြနဲ႔ ေတြးဆၾကည္႔တယ္၊ ျဖစ္ႏိုုင္တယ္႔ ရလာဒ္ေတြကိုု ခန္႔မွန္းၾကည္႔တယ္။
သာမာန္ၾကည္႔ရင္ေတာ႔ Critical Thinking ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားေတြေခၚဖိုု႔အတြက္ လုုပ္ရမွာေတြအမ်ား ၾကီးဖိုု႔ထင္ဖြယ္ရိွတယ္။
ဒါေပမယ္႔ ဒီလိုုစနစ္တက်ေတြးေခၚတတ္လာရင္ ျပႆနာေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာကိုု ေျပလည္ေအာင္ေျဖရွင္းႏိုုင္ျပီး၊ အေကာင္းဆံုုးဆံုုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်လာႏိုုင္မွာျဖစ္တယ္။ အေျခေနေတြကိုု ေကာင္းမြန္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းလာႏိုုင္မယ္ျဖစ္တယ္။ ေမးခြန္းေတြအတြက္ အေကာင္းဆံုုးအေျဖေတြ စဥ္းစားတတ္လာ မွာျဖစ္တယ္။ အခိုုင္အမာေျပာဆုိခ်က္ေတြကို၊ လက္သင္႔ခံသင္႔မခံသင္႔ ဆံုုးျဖတ္တတ္လာ မွာျဖစ္တယ္။
Reasoning Skill - ဆင္ျခင္သံုုးသပ္ႏိုုင္စြမ္း
Reasoning Skill ကေတာ႔ ျပႆနာကေန ေျဖရွင္းခ်က္ကိုု သြားတဲ႔ ပံုုစံပဲျဖစ္တယ္။ ျပႆနာကေနအေျဖကိုု စနစ္တက်မဟုုတ္ဘဲေရာက္ခ်င္လည္းေရာက္သြားႏိုုင္တယ္၊
အေၾကာင္းအက်ိဳးနဲ႔ ေရာက္ရင္လည္းေရာက္သြားႏိုုင္တယ္။
Reason အေၾကာင္းအက်ိဳးဆိုုတာ ကိုုယ္႔အေတြး၊ အျပဳမူ၊ အယူအဆေတြဟာ မွ်တရဲ႕ လား၊ တရားလြတ္ေနလား ဆိုုတာကိုု အက်ိဳးအေၾကာင္းနဲ႔ သံုုးသပ္တယ္။ ဒါေပမယ္႔ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ျပဳမူေနသမွ်အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ေပးတဲ႔ အေၾကာင္းအက်ိဳးတိုုင္းကိုုက အေၾကာင္းအက်ိဳးမခိုုင္လံုဘူး၊ ဆင္ျခင္တံုု႔တရားနဲ႔ မျပည္႔စံုုႏိုုင္ဘူး။ စိတ္လြတ္ကိုုယ္လြတ္ေျပာမိဆိုုမိဖူးရင္ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ ဟာ ဆင္ျခင္တံုု႔တရားနဲ႔ အျမဲမျပည္႔စံုုဘူး ဆိုုတာ သိသာတယ္။
ဆင္ျခင္သံုုးသပ္ျပီဆိုုရင္ အသိတရားရိွဖိုု႔၊ အေၾကာင္းတရားေတြနဲ႔ အက်ိဳးတည္ေဆာက္ဖိုု႔၊ အေထာက္အထားခိုုင္ခိုုင္လံုုလံုုနဲ႔ ယုုတၱိရိွဖိုု႔လိုုတယ္။ စိတ္ခံစားမူေတြမပါဖိုု႔လိုုတယ္။ဆိုုလိုုခ်င္တာက စိတ္ခံစားခ်က္ရဲ႕ လြမ္းမိုုးမူေတြမပါတဲ႔၊ ယုုတၱိခိုုင္လံုုတဲ႔ အေၾကာင္းအက်ိဳးေတြသံုုးျပီး ျပႆနာတစ္ရပ္ကိုု အေကာင္းဆံုုးေျဖရွင္းမူရဖိုု႔၊ အေျခေနတစ္ခုုကိုု အေကာင္းဆံုုးကိုုင္တြယ္ႏိုုင္ဖိုု႔ အတြက္ေတြးေခၚျခင္းပဲ။
~ AMM ~
GREENHILL
Ref:
Philosopher's Tool Kit; Julian Baggini and Peter S. Fosl
Critical Thinking; Gary R. Kirby, Jeffery R. Goodpaster, Marvin Levine
No comments:
Post a Comment